Do czego służy topnik lutowniczy
Topnik lutowniczy nazywany bywa również odtleniaczem. Pomaga w oczyszczeniu łączonych metali zarówno po lutowaniu miękkim, jak i twardym. Zdarza się, że podczas lutowania dochodzi do wytworzenia się warstwy niemetalicznych związków na powierzchni metali. Spowodowane jest to zachodzącą reakcją chemiczną. Warstwa ta pogarsza topienie się lutu, a przez to całe lutowanie staje się trudne. Wtedy należy właśnie wykorzystać topnik lutowniczy, który z łatwością rozpuści niechcianą powłokę.
Jaką rolę odgrywa topnik w procesie lutowania?
Topnik skutecznie usuwa tlenki i inne zanieczyszczenia, ale także ułatwia topnienie spoiwa, potęguje zwilżalność lutu oraz zapobiega wytwarzaniu się nowych tlenków w procesie lutowania. Jego zaletą jest też to, że można z nim korzystać z dużego natężenia prądu i nie martwić się o zbyt wysokie promieniowanie łuku. Dodatkowo topnik zmniejsza szansę na odpryskiwanie materiału.
Kilka słów o właściwościach topników lutowniczych
Topnikiem może być chlorek amonu, chlorek cynku, kwas solny, boraks, kalafonia. Należy pamiętać o tym, aby topnik był dopasowany do rodzaju metalu, z którym się zetknie. Temperatura topnienia topnika musi być niższa niż temperatura topnienia lutu. Natomiast temperatura parowania topnika powinna być wyższa. Wybierając preparat tego typu, należy również zwrócić uwagę, aby słabiej przyciągał metal niż ciekłe spoiwo lutownicze. Jeśli nie będzie on spełniać tego aspektu, to doprowadzi to do zanieczyszczenia spoiny. Inną właściwością topników jest to, że są one lżejsze i mniej gęste niż lut.
Kluczową rolę w każdym topniku odgrywa stabilność jego składu chemicznego. To bardzo ważne, ponieważ jeśli przy wzroście temperatury składniki topnika będą się wytrącać, będzie to grozić pogorszeniem się połączenia lutowniczego.
Postacie, rodzaje i skład topników lutowniczych
Topniki występują w kilku formach. Dostępne są w formie pasty oraz proszku, ale także w formie ciekłej czy jako żel. Wybór konkretnej postaci zależy właściwie od indywidualnych preferencji.
W przypadku topników lutowniczych wyróżnia się następujące rodzaje:
- topnik R (Rosin)/kalafonia – to topnik pochodzenia naturalnego. W składzie pojawia się żywica z drzew iglastych oraz rozpuszczalnik. To jedyny topnik, który nie powoduje powstawania korozji. Poleca się go do czyszczenia powierzchni łatwych do lutowania;
- topnik RMA (Rosin Mildly Activated) – można powiedzieć, że to nieco rozszerzona wersja poprzedniego topnika. W składzie pojawia się kalafonia, rozpuszczalnik oraz aktywator. Aktywatorem może być np. kwas dikarboksylowy. Można go stosować do cyny, miedzi oraz niklu. Topnik kalafoniowy średnio aktywowany to inna nazwa tego preparatu;
- topnik RA (Rosin Activated) – ten rodzaj topnika składa się z kalafonii, rozpuszczalnika oraz silnego aktywatora, którym zwykle jest aktywator halogenkowy. Można stosować go m.in. przy czyszczeniu mosiądzu i miedzi. Znakomicie radzi sobie z bardzo zabrudzonymi powierzchniami;
- topnik WS (Water Soluble) – to preparat rozpuszczalny w wodzie. Składa się z kwasów organicznych, rozpuszczalnika oraz tiksotropu, czyli zagęszczacza. Popularny ze względu na swoją uniwersalność, można z niego korzystać na większości powierzchni.
Jak widać, każdy rodzaj topnika ma rozbudowany skład chemiczny. Aktywatory skutecznie pomagają w rozpuszczeniu i usunięciu wszelkich możliwych zanieczyszczeń. Ważnym elementem topników są też substancje transportujące, które pełnią kilka funkcji: odpowiadają za równomierne przekazanie ciepła oraz tworzą pewnego rodzaju blokadę dla gazów atmosferycznych. Żywica jest znakomitą substancją transportującą, innymi przykładami może być np. glicerol lub glikol. Rozpuszczalniki natomiast polepszają penetrację powierzchni, która jest lutowana.
W jaki sposób stosuje się topnik?
Topnik lutowniczy jest bardzo przydatny w procesie lutowania. Wystarczy tylko nałożyć preparat, zlutować metale i gotowe. Dokładny sposób umieszczenia topnika w lutownicy może zależeć od jego rodzaju, dlatego zawsze najlepiej dobrze zapoznać się z instrukcją, aby wszystko przebiegło prawidłowo. Po skończonej pracy konieczne jest usunięcie jego resztek z powierzchni metalu, ponieważ pozostawiony osad może spowodować wystąpienie korozji. Dobrze więc w trakcie zakupu sprawdzać, w jaki sposób usuwa się dany topnik, aby mieć pewność, że nie będzie problemu z jego usunięciem.
