Czym jest dofinansowanie z funduszu sprawiedliwej transformacji?
W latach 2021–2027 państwa członkowskie Unii Europejskiej mogą ubiegać się o dofinansowanie z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Czym jest ten fundusz i co przewiduje?
Czym jest Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji?
Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji to instrument finansowy w ramach polityki spójności. Służy zapewnieniu wsparcia obszarom, które muszą stawić czoło wyzwaniom natury społeczno-gospodarczej, wynikającym z wdrożenia Europejskiego Zielonego Ładu, a więc programu mającego zapewnić osiągnięcie neutralności klimatycznej Unii Europejskiej do 2050 roku. Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji skierowany jest więc do regionów i sektorów, w których proces dążący do osiągnięcia neutralności klimatycznej jest najtrudniejszy ze względu na ich zależność od paliw kopalnych i procesów przemysłowych charakteryzujących się wysoką emisją gazów cieplarnianych.
Budżet Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji
Budżet Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji wynosi 17,5 miliarda euro. Część tej kwoty, dokładnie 7,5 miliarda euro, finansowane jest z wieloletnich ram finansowych. Pozostałe 10 miliardów przyznawane jest w ramach NextGenerationEU, czyli planu odbudowy gospodarczej służącego usuwaniu skutków pandemii COVID-19. Aż 3,85 miliarda euro z budżetu funduszu zostało przeznaczonych dla Polski.
Co przewiduje Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji?
Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji przewiduje dywersyfikację gospodarczą obszarów najbardziej dotkniętych skutkami transformacji klimatycznej i przekwalifikowanie oraz aktywną integrację pracowników oraz osób poszukujących pracy z tych obszarów. Do jego głównych celów należą finansowanie modernizacji lokalnej gospodarki i łagodzenie negatywnych skutków zatrudnienia. Wdrażanie Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji przebiega zgodnie z zasadami zarządzania dzielonego, wymaga więc ścisłej współpracy z władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi. Obszary państw członkowskich Unii Europejskiej, które chcą uzyskać dostęp do środków finansowych przyznawanych w ramach funduszu, są zobowiązane do opracowania i przedstawienia Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji. Plan ten musi:
- wskazywać wybrane obszary interwencji w oparciu o gospodarcze i społeczne skutki transformacji,
- uwzględniać spodziewaną utratę miejsc pracy,
- uwzględniać transformację procesów produkcyjnych zakładów przemysłowych cechujących się największą intensywnością emisji gazów cieplarnianych.
Kryteria przyznawania dofinansowania z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji
Kryteria przyznawania dofinansowania z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji oparte są na:
- emisjach przemysłowych w regionach o wysokiej intensywności emisji dwutlenku węgla,
- poziomie zatrudnienia w przemyśle,
- wydobyciu węgla kamiennego i brunatnego,
- produkcji torfu i łupków bitumicznych,
- poziomie rozwoju gospodarczego.
Na co może zostać przyznane dofinansowanie z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji?
Dofinansowanie z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji mogą uzyskać wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej. Przyznawane jest ono regionom najbardziej dotkniętym skutkami transformacji społeczno-gospodarczej. W wypadku Polski są to regiony dolnośląski, lubelski, łódzki, małopolski, śląski i wielkopolski. Wsparciem obejmowane są inwestycje w następujących dziedzinach:
- łączność cyfrowa,
- czyste technologie energetyczne,
- redukcja emisji,
- regeneracja terenów przemysłowych,
- przekwalifikowanie pracowników,
- pomoc techniczna.
W praktyce oznacza to, że dofinansowanie przyznawane jest na:
- inwestycje produkcyjne dążące do restrukturyzacji ekonomicznej i gospodarczej,
- działania w dziedzinie cyfryzacji,
- działania badawczo-rozwojowe,
- wdrażanie nowych technologii,
- tworzenie nowych przedsiębiorstw,
- szkolenia dla pracowników.
Dofinansowanie z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji mogą ponadto otrzymać prowadzące określone działania mikroprzedsiębiorstwa, uniwersytety i instytucje badacze. Środki pieniężne są też przeznaczane na działania w dziedzinie edukacji i włączenia społecznego. W ramach podkreślenia społecznego aspektu Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, Parlament Europejski przewidział szereg wyłączeń z dofinansowania w odniesieniu do niektórych rodzajów działalności gospodarczej.
O wartości dofinansowania decyduje kategoria regionu, w którym realizowane są objęte wsparciem projekty. W wypadku regionów słabo rozwiniętych wynosi ono 85%, dla regionów w okresie przejściowym 70%, a dla regionów lepiej rozwiniętych 50%. W celu uzupełnienia brakujących środków, państwa członkowskie Unii Europejskiej mogą ubiegać się o przydzielenie wsparcia w ramach takich programów, jak Europejski Fundusz Społeczny Plus oraz Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Niezbędnych informacji w kwestii dotacje na innowacje wrocław udziela Inicjatywa Euro.
