Przyczyny powstawania zaćmy
Zaćma to jeden z dwóch najczęściej występujących złodziei wzroku – choroba, która bez odpowiedniego leczenia może zakończyć się całkowitą i nieodwracalną utratą zdolności widzenia. Choć najczęściej kojarzona z podeszłym wiekiem, zaćma występuje nie tylko u osób po 60. roku życia, ale też u wielu znacznie młodszych pacjentów, którzy ze względu na uwarunkowania genetyczne, przyjmowane leki, przebyte urazy bądź inne operacje oczu mogą doświadczać mętnienia soczewki. Jakie są główne rodzaje zaćmy i przyczyny ich powstawania?
Zaćma starcza – przyczyny powstawania
Zdecydowanie najpowszechniejszą przyczyną pojawiania się zaćmy determinującą także największą grupę ryzyka jej wystąpienia są zmiany związane z naturalnymi procesami starzenia się oczu. Jak wskazują statystyki Światowej Organizacji Zdrowia WHO, nawet 90% przypadków zaćmy na świecie dotyka dziś osób po 50. roku życia i ze względu na ciągle wydłużającą się średnią życia ludzi, grupa ta nieustannie się powiększa.
Najważniejszym zadaniem soczewki oka jest skupianie (ogniskowanie) docierających do oka promieni świetlnych w jednym punkcie na siatkówce. W miarę upływu czasu naturalna budowa soczewki ulega jednak osłabieniu, a jej struktura staje się gęsta i mętna, co utrudnia oczywiście przenikanie przez nią promieni świetlnych. Zaćma postępuje stopniowo, dlatego wielu pacjentów przez lata nie doświadcza żadnych symptomów choroby, a do okulisty zgłasza się dopiero w momencie znaczącego pogorszenia się wzroku.
Wśród objawów, których można spodziewać się zarówno w przypadku zaćmy starczej jak i innych jej odmian należy wymienić przede wszystkim osłabienie ostrości widzenia, zamazywanie się przedmiotów w bliskiej odległości od oka oraz utrudnienie widzenia w ciemnościach i bardzo jasnym świetle. W niektórych przypadkach zaćma może być widoczna nawet w postaci zmieniającego się koloru źrenicy oka.
Charakterystyka i przyczyny zaćmy wrodzonej
Zaćma wrodzona to kolejna z kategorii przyczyn pojawiania się katarakty, i jak sama nazwa wskazuje, głównym powodem mętnienia soczewki będą w jej przypadku zaburzenia genetyczne. Zaćma wrodzona może pojawić się u dziecka w momencie narodzin lub rozwinąć się w pierwszych latach życia, a jej przyczyną będą różnego rodzaju anomalie metaboliczne lub zmiany chromosomalne zachodzące w organizmie dziecka jeszcze w wieku płodowym. Do rozwoju zaćmy u małych dzieci może przyczynić się więc przebieg ciąży, a w szczególności spożywane przez matkę w trakcie trwania ciąży lekarstwa lub przebyte przez nią choroby.
Największym niebezpieczeństwem dla zdrowia oczu nienarodzonego jeszcze dziecka są choroby i zakażenia wirusowe, które pojawiły się u matki w trakcie ciąży. Różyczka, żółtaczka zakaźna oraz grypa mogą negatywnie wpłynąć na rozwój narządu wzroku u płodu i spowodować, że maluch urodzi się z zaćmą wrodzoną. To jednak nie jedyny powód, dla którego zmętnienie soczewki może pojawić się u noworodka. Zaćma wrodzona może wynikać także z uwarunkowań genetycznych i może być trudna do przewidzenia. Rodzice powinni bacznie obserwować swoje dziecko po narodzinach – jeśli zauważalne są zmiany koloru źrenicy bądź dziecko nieustannie uciska oczy piąstkami, warto udać się do okulisty w celu skontrolowania wzroku malucha.
Zaćma wikłająca – najważniejsze przyczyny i objawy
Ostatnią już kategorią zaćmy i grupą przyczyn jej powstania jest tzw. zaćma wikłająca. Jej pojawienie się jest wiązane z przebytymi w życiu chorobami i urazami w obrębie gałki ocznej, a ze względu na ich nieprzewidywalność nie jest przypisywane do konkretnej grupy wiekowej pacjentów. Ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na zaćmę muszą liczyć się osoby, które cierpiały na stany zapalne oka, jaskrę, odwarstwienie siatkówki czy urazy mechaniczne oka w wyniku których uszkodzona została struktura soczewki. Równie duże ryzyko zachorowania pojawia się u osób, które cierpią na jaskrę lub pozornie niezwiązaną z narządem wzroku cukrzycę. W przypadku tej ostatniej warto zaznaczyć, że zaćma cukrzycowa to jedna z najniebezpieczniejszych odmian katarakty – zmętnienie soczewki rozwija się w tym przypadku niezwykle szybko, zwłaszcza u pacjentów młodych i w większości przypadków prowadzi do rozległego uszkodzenia wzroku. W obrębie zaćmy wikłającej wyróżnia się także zaćmę polekową, która ma związek ze stosowaniem leków sterydowych i nasercowych.
Zaćma im szybciej jest wykryta i wyleczona, tym mniej dyskomfortu ze strony pacjenta, a skoro współczesna chirurgia okulistyczna ma skuteczne metody walki z kataraktą, warto podjąć leczenie zaćmy tak szybko, jak to tylko możliwe. Przyczyn zaćmy może być wiele, dlatego też w razie jakichkolwiek wątpliwości i niepokojących objawów warto wybrać się do okulisty i nie sugerować się tym, że zaćma może przytrafić się wyłącznie osobom starszym.
