Zakażenie szpitalne – kto ponosi za nie odpowiedzialność?
Czym jest zakażenie szpitalne?
Zgodnie z definicją, zakażenie szpitalne to zakażenie, które wystąpiło w związku z udzieleniem świadczeń zdrowotnych. Zakażenia szpitalne stanowią poważny problem we wszystkich szpitalach, także w krajach mogących się poszczycić najwyższymi standardami opieki zdrowotnej. Według raportu sporządzonego przez Najwyższą Izbę Kontroli, dotykają one od 5 do 10% osób leczonych szpitalnie w Polsce, co w skali całego kraju daje około 400 000 osób rocznie. Wśród osób najbardziej narażonych można wymienić przede wszystkim pacjentów:
- po przeszczepach,
- z zaburzeniami odporności w wyniku przebytej terapii przeciwnowotworowej,
- po rozległych oparzeniach,
- dzieci, które nie ukończyły pierwszego roku życia,
- osoby starsze.
W jakich sytuacjach najczęściej dochodzi do zakażenia szpitalnego?
Do zakażenia w szpitalu może dojść na wiele sposobów. Często jego przyczyną jest sama flora bakteryjna pacjenta, zarazki mogą również zostać przyniesione przez osoby odwiedzające. Zakażenia powstają także w wyniku zaniedbań i błędów leżących po stronie personelu medycznego. Może do nich dochodzić podczas odkażania sprzętu, bielizny szpitalnej oraz rąk pracowników szpitala. Źródłem zakażeń są też niejednokrotnie przyjmowanie pacjentów wymagających szczególnych warunków hospitalizacji bez ich zapewnienia oraz zatrudnianie osób bez właściwego przygotowania do pracy w szpitalu.
Najwyższa Izba Kontroli wskazuje również na niedostateczną liczbę przeprowadzanych badań mikrobiologicznych, które pozwalają wcześnie wykrywać zakażenia i stosować skutecznie zwalczające je antybiotyki.
Zobowiązania podmiotu medycznego wobec pacjenta
Podmiot leczniczy jest zobowiązany do podjęcia stosownych działań zgodnie z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Narzucane przez ustawę obowiązki można podzielić na cztery grupy: ogólne, organizacyjno-funkcjonalne, ewidencyjno-sprawozdawcze oraz faktyczne. Działania te mają na celu niedopuszczenie do rozwoju zakażeń na terenie szpitala.
Obowiązki o charakterze ogólnym
Obowiązki te polegają na prowadzeniu prawidłowej gospodarki odpadów i ścieków oraz zarządzaniu placówką medyczną w taki sposób, by utrzymać ją w odpowiednim stanie sanitarnym.
Obowiązki o charakterze organizacyjno-funkcjonalnym
Na ten zestaw obowiązków składają się czynności polegające między innymi na kontroli zakażeń szpitalnych, ocenie ryzyka ich wystąpienia, zapobieganie ich rozwojowi oraz izolacji chorych z zakażeniem lub chorobą zakaźną, a także osób szczególnie na zakażenie podatnych.
Obowiązki o charakterze ewidencyjno-sprawozdawczym
Obowiązki z tej grupy polegają na prowadzeniu ewidencji zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych oraz informowaniu państwowego inspektora sanitarnego w przypadkach wymagających zaangażowania tego organu.
Obowiązki o charakterze faktycznym
Wśród obowiązków podmiotu medycznego o charakterze faktycznym znajdują się przede wszystkim dostarczanie środków ochrony indywidualnej personelowi oraz pacjentom, a także wykonywanie dekontaminacji skóry, błon śluzowych oraz innych tkanek zarówno u pacjentów, jak i personelu medycznego. Istotne są również ograniczenie narastania lekooporności czynników chorobotwórczych oraz niedopuszczenie do pracy z pacjentem osób do tego niewskazanych.
Kroki prawne, jakie może podjąć pacjent, u którego doszło do zakażenia szpitalnego
Pacjent, u którego doszło do zakażenia szpitalnego, może dochodzić swoich praw na drodze powództwa cywilnego. O powstaniu odpowiedzialności cywilnej decyduje występowanie następujących przesłanek:
- zdarzenie wyrządziło szkodę, za którą w świetle prawa odpowiedzialny jest podmiot pozywany,
- szkoda ma charakter majątkowy lub niemajątkowy,
- istnieje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy zdarzeniem a wystąpieniem szkody.
Prawem pacjenta jest dochodzenie swoich roszczeń od zakładu opieki zdrowotnej bądź osoby prowadzącej prywatną praktykę lekarską lub pielęgniarską. Roszczenia te dotyczą niewywiązania się z umowy lub popełnienia czynu niedozwolonego.
Kto ponosi odpowiedzialność za zakażenie szpitalne?
O tym, kto w świetle prawa ponosi odpowiedzialność za zakażenie szpitalne, decyduje stosunek zatrudnienia. W sytuacji, gdy osoba winna powstaniu zakażenia u pacjenta jest zatrudniona w placówce medycznej na podstawie umowy o pracę, jest ona chroniona przez Kodeks pracy i ponosi wyłącznie odpowiedzialność pracowniczą. Osoba, z której winy powstało zakażenie, ponosi odpowiedzialność cywilną wtedy, gdy jest zatrudniona przez placówkę na podstawie umowy o świadczenie usług. Placówka medyczna ponosi odpowiedzialność cywilną za zakażenie szpitalne w obu wypadkach.
Lekarz, wobec którego pacjent wytoczył postępowanie cywilne w sprawie zakażenia szpitalnego, powinien skorzystać z usług prawnika – specjalisty z zakresu prawa medycznego. Obsługę prawną lekarzy oraz podmiotów leczniczych zapewnia Kancelaria Radców Prawnych Pawelczyk Kozik oferująca zarówno pomoc doraźną, jak i współpracę w wymiarze stałym.
